نقش فیزیوتراپی ورزشی در آسیب رباط صلیبی قدامی(ACL)

بروز آسیب ها و صدمات در ورزش اجتناب ناپذیرند، اما خوشبختانه این حوادث به ندرت تهدیدکنندهی حیات اند. تأثیر مهم این آسیب ها بر کارایی و توانایی ورزشکار در انجام تمرینات و شرکت در مسابقات است و هدف اصلی در فیزیوتراپی ورزشی بازگرداندن ورزشکار به شرایط انجام ورزش و امید کسب مدال در مسابقات است .
روند کار فیزیوتراپی ورزشی به صورت کاملا تخصصی بوده و بر اساس نوع ورزش حرفهای و نوع آسیب فرد ورزشکار و مدت زمان طی شده پس از آسیب متفاوت میباشد. هدف نهایی آن بهبود هرچه سریعتر ورزشکار و توانایی انجام فعالیتهای ورزشی به شرط سلامتی کامل فرد می باشد.

) بازگرهدف از فیزیوتراپی و بازتوانی ورزشی باز گرداندن ورزشكار پس از اقدامات درمانی به سطحی از آمادگی است كه قبل از آسیب و صدمه ورزشی داشته است.
درد زانو و آسیبهای ورزشی زانو در ورزشکاران شایع است. زانو بعد از مچ پا شایع ترین محل صدمات ورزشی است. صدمات رباط صلیبی قدامی یکی ازعلل شایع زانو درد حاد و مزمن است. جراحات این رباط مهم زانوعمدتاً ناشی از کاهش ناگهانی سرعت در هنگام دویدن و صدمات ورزشی تماسی که جزء چرخشی روی زانو دارند، می باشد. همچنین ورزشهای تماسی می توانند ثانویه به کشیده شدن زانو، اعمال نیروهایی از سمت خارج به داخل زانو و یا باز شدن بیش از اندازه زانو (Hyper extension) سبب صدمه دیدگی رباط صلیبی قدامی (ACL) شوند. صدمه دیدگی رباط ACL در سطح یکسانی از فعالیت در زنان بیشتر رخ می دهد و درصد قابل ملاحظه ای از صدمات زانو را تشکیل میدهد. حداقل 50% از افراد با آسیب ACL دچار آسیب همراه در منیسک زانو می شوند که منیسک خارجی مستعدتر به آسیب دیدگی است(البته در آسیب دیدگی حاد). در آسیب های مزمن رباط ACL معمولاً منیسک داخلی است که دچار آسیب همراه می شود. سالانه در آمریکا 95000 پارگی رباط ACL گزارش می شود. رباط صلیبی قدامی زانو برای پایداری مفصل زانو در هنگام دویدن، پرتاب پا و … بسیار حیاتی است. زانویی با آسیب دیدگی رباط ACL بسیار برای صدمه دیدگی در منیسک و تغییرات تخریبی(آرتروز) مستعد است.

درمان(Treatment):

آسیبهای ACL به سه درجه طبقهبندی میشوند :
Grade I : قابل درمان با فیزیوتراپی و استراحت
Grade II : قابل درمان با فیزیوتراپی پیشرفته، در صورت عدم موفقیت جراحی
Grade III : درمان جراحی
چنانچه جراحی لازم باشد معمولاً آنرا 3 هفته به تأخیر میاندازند تا التهاب کاهش یافته و از عوارضی مثل خشکی مفصل بدنبال جراحی سریع جلوگیری شود.

اهداف فیزیوتراپی ورزشی قبل از عمل:
باید در این سه هفته با استفاده از جریانهای الکتریکی مخصوص تقویت عضله و تمرینات خاص زیر نظر فیزیوتراپیست ورزشی عضلات جلو و پشت ران تقویت و دامنه حرکتی مفصل زانو زیاد شود. که این امر می تواند دربدست آوردن سریع توان عضلانی بعد از جراحی کمک کند. همچنین در فیزیوتراپی باید از سیستمهای کنترل کننده و کاهنده ادم و تورم استفاده شود. علاوه بر این راه رفتن بیمار هم باید به شکل طبیعی(Normal Gait) برگردد.

برای تصمیم به جراحی توجه به چند فاکتور مهم است:
سطح فعالیت ورزشی قبل از صدمه دیدگی
صدمات همراه
تمایل برای ادامه همان رشته ورزشی
میزان شلی مفصل زانو

جراحی می تواند بصورت ترمیم داخل یا خارج مفصلی رباط صلیبی قدامی باشد. در روش داخل مفصلی توسط روش آرتروسکوپی رباط پاره شده را بصورت اولیه یا با استفاده از رباط زیر کشکک ترمیم می کنند. در روش خارج مفصلی هم با استفاده از بخشی از نوار فیبری خارج ران به نام ایلیو تیبیال تراکت زانو را در سمت خارجی در بیرون سطح مفصلی پایدار می کنند. انتخاب بین این دو روش بسته به نظر جراح دارد و امری تخصصی است.

درمان غیر جراحی پارگی کاملACL معمولا برای افراد مسن و آنهایی که قصد پرداختن به ورزش های شدید و رقابتی را ندارند در نظر گرفته می شود.

Energy for health…

اهداف خاص فیزیوتراپی بعد از عمل:
کنترل درد و تورم
بازیابی قدرت
برگرداندن ROM کامل
شروع برنامه Functional

مرحله بهبودی پس از بازسازی شامل 5 فاز است:
1. Stage I: 2 هفته اول بعد از عمل
2. Stage II: 2-10 هفته پس از عمل که خود مشتمل بر سه مرحله است
3. Stage III: 12-16 هفته پس از عمل
4. Stage IV: 16-18 هفته پس از عمل
5. Stage V : 5-6 ماه پس از عمل
فیزیوتراپی در هر کدلم از مراحل فوق اهداف خاص خود را داشته که پیشرفت بیمار از یک مرحله به مرحله بعد عملا به دستیابی به اهداف خاص هر مرحله بستگی دارد. میزان موفقیت جراحی رباطACL به شرط یک جراحی خوب و فیزیوتراپی ورزشی دقیق و علمی پس از عمل 85-90% است.

متخصصین فیزیوتراپی آسیبهای ورزشی ما در دو شعبه پاسداران و فرمانیه آماده مشاوره و درمان ورزشکاران محترم میباشند